eigenlijk is dit nog niet eens een try-out, maar een veelbelovende geënsceneerde lezing. Vier oude rotten in het vak (o.a Pierre Bokma en Porgy Franssen) dragen de gloednieuwe tekst van Daniël Samkalden voor vanuit ziekenhuisbedden. Gemor, geklaag en flirts met de zuster (Wendell Jaspers) behoren tot de dagelijkse gang van zaken op deze afd. voor hartpatiënten. ‘Hartfalen’ blijkt algauw een tekst met teveel vaart voor een ziekenhuis: Een surreële speling van het lot transformeert de afdeling tot een vliegtuig, onderweg naar Bremen… Een mooie uitdaging voor Orkater om dit volgend seizoen ensceneren!

Voor aanvang zijn reeds een aantal personages op het toneel, maar pas wanneer zij beginnen te spreken wordt duidelijk dat dit de engelen uit Vondels ‘Lucifer’ zijn. Schijnbaar moeiteloos rollen de Oud-Nederlandse versregels uit de monden van de acteurs. Daartussendoor wordt het publiek af- en toe opgeschrikt met een fragmentje misplaatste discomuziek.
God heeft de Mens geschapen en is zo trots op zijn schepping dat hij de Mens verkiest boven zijn engelen. Stedehouder Lucifer kan dit niet verkroppen. Woedend rent zij de trappen op naar Gods troon, ook andere engelen benen geregeld kwaad weg: ofwel naar het Hof van Eden, ofwel naar de Hemel. Welke ruimte zij binnentreden wordt mooi weergegeven door middel van verlichte borden met kenmerkende symbooltjes erop. Er wordt uitstekend gebruik gemaakt van de ruimte.
De verdeeldheid tussen de engelen onderling is op een gegeven moment zo groot geworden dat het uitdraait op een oorlog. Lucifer neemt plaats op een gigantische strijdwagen, maar verliest het van Gabriël. Samen met zijn aanhangers - de Luciferisten - wordt hij verbannen naar de hel. Daarmee eindigt deze vlotte, visueel uiterst verzorgde, bewerking van Annette Speelt.

Dit familie”feest” begint wanneer de vader van Theo(dor Holman) is overleden. In eerste instantie zien we alleen Theo (door Ricci Scheldwacht) die ons vertelt hoe hij reageerde toen hij het slechte nieuws vernam. Hierbij komen al meteen een aantal anekdotes typerend voor het leven van Holman aan de orde. Zodra hij in het ouderlijk huis is aangekomen maken we kennis met zijn moeder (door Esther Scheldwacht)en broer (door Carlo Scheldwacht). Ook de ex- en huidige vriendin van Theo, zijn zus e.v.a familieleden en bekenden passeren de revue. De meeste van deze rollen worden door Esther Scheldwacht vertolkt, die daarom soms meerdere keren per scène van rol moet veranderen. Voor deze voortreffelijke prestatie sowieso een gewei!
Het ophalen van herinneringen over vader speelt een centrale rol in dit stuk, en hoewel hierbij nogal beladen thema’s aan de orde komen, zoals het Indische kampverleden, blijft het stuk luchtig. Annemarie Oster heeft er bewust voor gekozen het autobiografische verhaal van Theodor Holman droogkomisch uit te voeren, wat alleen al gelukt is door enkel spelers op toneel te zetten die in het werkelijke leven ook broers en zus zijn!

Katharina in een koelkast.
Een symbool voor een ijskoude ontembare feeks of gewoon een bokkig meisje dat zich afzondert van de boze buitenwereld? Ivo van Hove laat dit in het midden in zijn eigentijdse bewerking van Shakespeares “The taming of the Shrew”. Op het podium van de Stadsschouwburg zijn twee ruimtes gecreëerd: het (glazen) huis van Baptista Minola en de overige ruimtes. Hierdoor zijn handelingen die zich binnenshuis afspelen voor publiek zichtbaar, terwijl tegelijk ook voor op het toneel gespeeld kan worden. Slim bedacht, maar helaas was het spel vaak in beide ruimtes erg flauw. De feeks (Halina Reijn) schreeuwde en stampvoette, waardoor dialogen nogal moeizaam van de grond kwamen. Verder liepen de mannen voornamelijk lallend over het podium met flesjes bier in de hand en oranje hoedjes op hun hoofd (Van Hoves variant op het Italiaanse carnaval?). Eigenlijk werd het stuk in de slotscène pas interessant. Toen noemde de - inmiddels getemde - feeks in een monoloog de taken van de vrouw, terwijl haar man Petruchio (Hans Kesting) in de zaal zat te luisteren. Geen schetterende muziek en rondvliegende stoelen meer, maar eindelijk toneel.

Door het leven van twee grootheden, danser Nijinsky en impresario Diaghilev, in één toneel-dansvoorstelling te willen uitbeelden haal je je nogal wat op de hals. Acteurs probeerden teveel te vertellen, wat leidde tot langdradige dialogen. Dat langdradige was wellicht ook te wijten aan de matige acteerprestaties. Alleen Diaghilev (door Michel van Dousselaere) speelde enigszins overtuigend.
Het decor toonde de repetitieruimte van het “Ballet Russe” van Diaghilev waardoor, ondanks dat in het verhaal ook vele andere ruimtes voorkomen, de gespannen sfeer te móeten presteren voelbaar is. Pas in de tweede helft komt er ook wat vaart in het stuk zelf. Hierin danst Leonid Massine (Jorrit Ruijs) vol overgave een akte uit het ballet “Petruschka”. Onder enhousiaste pianobegeleiding van Stravinsky (Kees Wieringa) vliegt hij op een gegeven moment zelfs dwars door de muur van het repetitielokaal! Mijn complimenten daarom voor Toer van Schaijk, die een voortreffelijk Choreografie/Decor- en Kostuumontwerp heeft gemaakt. De voorstelling zelf was echter slechts bij vlagen interessant.

Door te kiezen voor een nogal luchtige bewerking van Ayckbourns “The Norman Conquests” weet Ivo van Hove (regisseur) een breed publiek te boeien. Huiselijke -zeer herkenbare- scènes, zoals eten of een spel spelen met de hele familie (ruzie gegarandeerd!), krijgen het publiek voortdurend aan het lachen. Het doorbreken van de 4e wand door oa. Norman (een op de zenuwen werkende Hans Kesting), die onverwachts de zaal in rent of het publiek vraagt of hij iemand gelukkig kan maken, draagt hiertoe bij. Dat de aandacht, ondanks de duur van het stuk -5 uur-, niet verslapt komt bovendien doordat er met veel vaart gespeeld wordt en na elk bedrijf de hoogtepunten op een videowall -vanuit wisselend perspectief gefilmd- te zien zijn. Jammer was dat alles dat op het toneel aanwezig was, zelfs kat Jaap, een duidelijke functie had, dit liet weinig aan de verbeelding over. Het enige verrassende was het cinematografische aspect, kenmerkend voor Ayckbourn, dat tot uiting kwam in de volgorde van de scènes: het waren in feite drie losse stukken, die steeds vanuit een ander perspectief de gebeurtenissen van een weekend in- en rond het landhuis van de familie weergeven. Ofwel de kruistocht die wij het Leven noemen. Al met al om te ontspannen een vermakelijke uitvoering, maar omdat enige diepgang ontbrak, waarschijnlijk nogal een teleurstelling voor vele echte theaterliefhebbers.

Het is 1977; na elkaar twee jaar niet gezien de hebben ontmoeten Jerry en Emma (ex-minnaars) elkaar weer. De spanning tussen hen beide is voelbaar. Stuk voor stuk komen de hoogte- en dieptepunten van de afgelopen negen jaar, waarbij de relatie tussen Jerry, Emma en Robert (man van Emma, beste vriend van Jerry) centraal staat, aan bod in a-chonologische volgorde. Daardoor krijgen veel achteloze opmerkingen ineens een diepere betekenis. Hierin schuilt de kracht van het stuk, want niet de oplossing van het conflict, maar juist de manier waarop het conflict tot stand is gekomen maakt het boeiend. Gelukkig is de regisseur (Peter van Kraaij) dan ook trouw gebleven aan de tekst van Harold Pinter. Ook wat betreft de vormgeving is er rekening mee gehouden dat het stuk je mee terug neemt in de tijd, naar verschillende plaasten: middels het verschuiven van een paneel of een verandering in het licht wordt subtiel, doch effectief, een geheel andere sfeer gecreëerd. Een goed stuk, omdat alle voorkomende elementen uitstekend op elkaar afgestemd zijn.

Vijf stereotypen in een vervallen chinees restaurant. Allen hebben er tien jaar geleden in de bediening gewerkt en leken betrokken te zijn bij de moord die daar toen plaatsvond. Nu ze elkaar weer zien worden stukje bij beetje de geheimen uit het verleden ontrafeld. Zo nu en dan grijpt één van de spelers naar de microfoon om, vaak verrassend goed, een lied te zingen. Ook het feit dat het stuk als komedie gebracht wordt, zorgt ervoor dat de spanning nooit hoog oploopt. Of deze vrolijke noot het stuk ten goede komt is echter de vraag… Een ietwat kluchtige achtervolging door het gebouw (het decor leende zich hier uitstekend voor!)leidt tot de oplossing, en helaas ook tot twee doden. Het overige personeel rest niets anders dan deze gebeurtenis symbolisch af te sluiten. Zo eindigt deze muzikale komedie, bestaande uit een intrigerend verhaal en goede nummers, maar helaas af- en toe wat flauwe acties.

Bij het zien van het decor (stijlvol gemeubileerde huiskamer) verwachtte ik een traditionele opvoering van Agatha Christies “10 kleine negertjes”. Dit was waarschijnlijk ook wel de bedoeling van Mette Bouhuis, maar omdat de acteurs niet altijd even goed op elkaar ingespeeld leken was het spel dikwijls chaotisch. Hoewel het verhaal van de 10 gasten op een onbewoond eiland die één voor één sterven wel gevolgd werd, miste het stuk de diepgang van het boek. Wel had de voorstelling een verrassend einde! Erg mooi was ook het achterdoek, een bewolkte lucht met de realistische kleurschakeringen. Natuurlijk, zoals dat hoort bij een thriller, bleef er ook nog iets onopgelost: waarom was er gedurende de voorstelling een spot gericht op een hondenkop middenvoor op het toneel?! Al met al is “En toen waren er nog maar…” een vermakelijke voorstelling voor een avondje uit, maar hoogstwaarschijnlijk een tegenvaller voor degenen die het boek al gelezen hebben.

Tsjechovs Ivanov, grootgrondbezitter en wereldverbeteraar (gespeeld door Mark Rietman), zwelgde ook in deze uitvoering weer in zijn melancholie en zelfmedelijden. Het deert hem niet dat zijn vrouw Anna tering heeft en ook onderneemt hij geen enkele poging zijn torenhoge schuld bij de Lebedjevs in te lossen. Even lijkt hij weer gelukkig, als Sasja, de dochter van de Lebedjevs, hem haar liefde verklaart, maar dit is van korte duur. Op de dag van hun bruiloft beseft hij dat het leven voor hem geen zin meer heeft en schiet hij zichzelf dood.
De spelers zaten gedurende de voorstelling uitstekend in hun rol, hoewel Anna af- en toe erg actief overkwam voor een doodzieke, en volgden trouw de originele tekst, wat soms tot gevolg had dat een dialoog wat langdradig werd. Gelukkig werd je op die momenten regelmatig verrast door het irritante lachje van het dienstmeisje Gravila (gespeeld door Donna Vrijhof) en wist ook Borkin, de opzichter, de spanning met een jolige opmerking te breken en het publiek, hetzij enigszins zenuwachtig, te laten lachen (hiervoor een gewei). Helaas maakte de uitbarsting van dokter Lvov, die op het eind ineens haast dadaïstische kreten uitte en daarbij wild in het rondsprong, waarschijnlijk ook bedoelt om de spanning te breken, niet aan het lachen. Deze viel nogal uit te toon, met name omdat dit het enige moment was waarop afgeweken werd van de originele tekst, waardoor de scène nogal misplaatst overkwam (hiervoor een tomaat).
Maar al met al is het Johan Doesburg gelukt met een uitvoering van Ivanov te komen zoals Tsjechov zelf bedoeld zou kunnen hebben (hiervoor 3 geweien!). Voor echte kenners daarom helaas wat voorspelbaar (hiervoor een tomaat), maar voor de niet-kenners of die-hard fans een absolute aanrader! In zo’n 3 uur krijg je namelijk prachtig spel in combinatie met een (per bedrijf wisselend) decor te zien, waardoor je je niet hoeft te vervelen.