Verkiezingen in het VK: hoe wordt het mes gebruikt?

Terry — Tue, 06 Apr 2010 23:51:24 +0000

Als u misschien op het nieuws hebt gehoord, hebben wij (Britten) ook pas over het paasweekend de datum van onze algemene verkiezingen vernomen: 6 mei. Net als in Nederland maken wij ons ook zorgen over de gevolgen van de economische crisis voor kunst en cultuur, en niet óf maar hóe diep de eventuele regering met het mes gaat snijden.

We hebben een begrotingstekort van Griekse proporties – u hoort niet zoveel erover omdat wij geen euro hebben – terwijl geld anders bedoeld voor kunst en cultuur wordt al afgeleid voor de Olympische Spelen in 2012.

Volgens een of ander criticus, is een economische crisis goed voor de kwaliteit van (de inhoud van) kunst en cultuur. Voor de producent of zakelijke leiding, biedt dit weinig troost als je theater ‘goes dark’ (= ‘dichtgaat’) of je gezelschap wordt ontbonden. In de jaren tachtig, veranderde menig een theater in een bingozaal of parkeerplaats.

Ik was er, ik heb de petities tegen getekend.

Het was toen zo verschrikkelijk omdat er een regering was met een ongenuanceerd geloof in marktwerking, zelfs als het om kunst en cultuur ging, en de recessie was alleen maar een smoesje om staatssteun te verwijderen. Tijdens een diner op 10 Downing Street, zou Prime Minister Margaret Thatcher tegen Sir (nu Lord) Peter Hall, toenmalige artistieke leiding van The (nu Royal) National Theatre hebben gevraagd: ‘Waarom kunt u niet doen als die Andrew Lloyd Webber? Hij maakt miljoenen en hij ontvangt geen subsidie’.

Terug naar 2010 en al meer dan tien jaar wordt 75%* meer aan kunst en cultuur uitgegeven door de huidige Labour regering [vgl. voorstel Leefbaar Rotterdam subsidie met 50% terug te draaien]. Weliswaar dat Labour ‘rechtser’ is geworden en de subsidieaanvraag moet ook aantonen wat andere geldbronnen zijn aangeboord en wat ook wordt bereikt behalve de hoogtes van de kunsten. Maar ook al met de ‘blip’ van de Olympische Spelen, hoor je men niet al te hard klagen. Ongeacht een crisis, zou het vooruitzicht van een Conservative regering alarmerend zijn.

Maar het wordt ingewikkeld…

Eigenlijk, nog ingewikkelder: een lang traktaat over het kiesstelsel in Engeland krijg je niet van mij maar normaal gesproken hebben we geen gedoe met een coalitieformatie: het wordt óf Conservative (+/- VVD) óf Labour (+/-PvdA) en als… als… er sprake van een coalitie zou zijn (slechts drie keer in de 20ste eeuw maar de mogelijkheid wordt nu wel voorgesteld als reaal), wordt dat één van die twee met de Liberal Democrats (D66 plus wat Groenlinks…?). De gevolgen voor kunst en cultuur van zo’n coalitie… zijn moeilijk te voorspelen. Ik heb geen idee wat de Liberal Democrats over kunst en cultuur zeggen maar ze genieten van een Pechtold-achtige uitstraling: ze komen heel erg aardig en verstandig over en dan word je onverwachts getroffen door rechtse maatregelen (Pechtold: flink bezuinigingen, ontslagrecht versoepeling, enz).

Maar terug naar het hoofdverhaal: de Conservatives hebben onder het leiderschap van David Cameron geluiden laten horen die heel erg lijken op een herkenning van de rol die de overheid in de maatschappij kan spelen. Sterker nog, ze hebben zich regelmatig uitgelaten over hun waardering voor kunst en cultuur.

De geluiden zijn zo positief dat een Conservative commissie onder het leiderschap van John Tusa (voormalig directeur, Barbican Centre) probeerde ook voor te stellen dat de nadruk op participatie, diversiteit en het meten van de twee zouden moeten worden neergelegd ten bate van ‘l’art pour l’art’, maar dat was net een stap te ver. De bijdrage van kunst en cultuur wordt gewaardeerd in juist de achterstandswijken. Vol waarde voor je geld, waarschijnlijk, maar toch nog sociale interventie.

De Conservatives zijn zo succesvol in hun berichtgeving dat de woordvoerders Ed Vaizey en Jeremy Hunt moeten mensen waarschuwen om niet al te hoge verwachtingen te hebben. Vaizey: ‘Maar we willen eerlijk met mensen zijn. Uitgeven van de overheid wordt moeilijk’

Maar is te geloven dat de Conservatives kunst en cultuurliefhebbers zijn geworden? Tijdens hun bezoek in Nederland, vroeg ik de artistieke en zakelijke leiding van een gezelschap in Engeland over de uitspraken van de Conservatives. Die, zoals ik, hadden de laatste Conservative regering meegemaakt en hun reactie was zo fel dat ik niet eens heb gehoord wat hun betoog was.

Ik zal voor ze invullen. Wat dan ook de huidige leiding van de Conservative Party zegt, hoe positief en hoe welgemeend dan ook, is er een groot achterban van traditionele, ‘dry’ Conservatives die zich niet al te comfortabel voelen met dergelijke uitingen van hun leider. Die zullen hem niet al te veel ruimte geven om een ‘linkse’ draai voort te zetten. En of die uitingen wel zo welgemeend zijn, is ook de vraag: publicisten hebben gemerkt dat ‘rechts de taal van het linkse discours heeft geleend’. Dwz., het klinkt goed, maar is dat wat ze wel bedoelen?

Cultureel ondernemerschap wordt door de Conservatives benadrukt. Als de norm van 19,5% in Nederland ooit eens hard gemakt zou worden, zou dat heel positief zijn (meerdere redenen, een volgende blog) maar in het Verenigd Koninkrijk verdienen instellingen gemiddeld 57%* van hun inkomsten zelf. ‘Cultureel ondernemerschap’ lijkt verdacht op ‘bezuinigingen’. En de bemoedigingen voor instellingen om giften binnen te halen? Wie heeft nu geld om te geven?

Ze hebben mensen ook laten geloven dat ‘hun’ bezuinigingen niet al te ingrijpend zullen worden terwijl commentatoren zich afvragen waar ze dan toch nog geld zullen sparen. Kunst en cultuur is geen heilig huis in het VK – maar dat zal ook een overweging van Labour zijn.

In ieder geval, als expat moet ik binnenkort mijn stem in de brievenbus doen voor verkiezingen die ongeveer een maand voor die in Nederland zullen voordoen. Allebei gevallen zullen interessanter en spannender worden dan mij lief is.

(*ik moet weer opzoeken precies waarop deze percentages slaan).

Moose - verkiezingen Engeland Verenigd Koninkrijk kusnt cultuur beleid politiek partij

Verkiezingen in het VK: hoe wordt het mes gebruikt?