minirecensies

geweigeweigewei

Rechnitz / Der Würgeengel
Münchner Kammerspiele

Een fascinerende, intrigerende, maar ook irriterende voorstelling over het Oostenrijkse Rechnitz, waar in maart 1945 locale notabelen, samen met hun gasten (nazileiders en SS-officieren) na een feest uit verveling tweehonderd Joodse dwangarbeiders afslachtten. Elfriede Jelinek laat in haar toneeltekst met verhullend taalgebruik de verhulling van die gebeurtenissen in het naoorlogse Oostenrijk zien, ze maakt met (veel) woorden de cultuur van het Oostenrijkse (ver)zwijgen zichtbaar.

Veel tekst dus, heel veel tekst. En de manier waarop Jelinek met woorden omgaat, nooit rechtstreeks altijd via een taalspel, maakt dat mijn hersenen af en toe flink kraken en piepen.

De daders en de slachtoffers komen niet zelf aan het woord. Goed geluimde boodschappers vertellen het verhaal. Het zijn bedienden die onder het genot van een hapje en een drankje voortdurend van positie wisselen, soms begrip hebbend voor de daders, vaak lachend om de slachtoffers. Het zijn boden die zich behalve aan pizza, kip en schnaps ook ongegeneerd te buiten gaan aan vulgaircabareteske woordspelingen, waarmee Jelinek mij (opzettelijk neem ik aan) behoorlijk irriteert.

De vijf acteurs van de Münchner Kammerspiele zijn stuk voor stuk geweldig, de regie van Jossie Wieler is radicaal en zonder compromissen. Maar toch. Af en toe betrap ik me op de gedachte: ‘Is dit niet vooral iets tussen mevrouw Jelinek en Oostenrijk?’ Of mag ik dat niet denken?

RiRo gezien 09/06/2010